Risico-kompas

Het Risico-kompas is een uitbreiding op het verkeersveiligheidskompas. Het geeft per snelheidsregiem (30, 50 enz) waar de grootste risico’s zijn. Hierbij wordt naast de geregistreerde ongevallen gebruik gemaakt van een schatting van de intensiteit op elke weg in de gemeenten.

Wat is risico?

Ontwikkelingen op het gebied van verkeersonveiligheid leiden vaak tot uitspraken dat het gevaarlijker is geworden of dat de risico’s zijn toegenomen. Het is daarom goed om stil te staan bij de verschillen tussen ongevallen, risico en bootstelling. Het rekensommetje is eigenlijk heel simpel:

Ongevallen = risico x blootstelling. 

Als het risico heel groot is (zonder parachute uit een vliegtuig springen zal vrijwel altijd dodelijk zijn), maar de blootstelling (het aantal mensen dat dat ook echt doet) is laag, dan zijn er maar erg weinig dodelijke slachtoffers van deze activiteit.

In het verkeer wordt dit sommetje vaak vergeten. Dat kan er toe leiden dat er verkeerde conclusies worden getrokken. Zo kan de verdeling van de letselongevallen op verschillende wegen eigenlijk alleen worden beoordeeld als je weet hoeveel verkeer er gebruik van maakt.

Risico-indicator

Voor de risicogestuurde aanpak van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid ontwikkelden we een risico-indicator die per snelheidsregiem berekend wat de kans is op een letselongeval. We maken gebruik van een schatting van de intensiteit op basis van floating car data (uit navigatiesystemen en smartphones). Die schatting heeft een zekere bandbreedte omdat het gebruik van navigatieapparatuur verschilt per snelheidsregiem. Voor het gemak gebruiken we het gemiddelde daarvan in de kaart en de tabellen, maar het is goed om je te realiseren dat het schattingen zijn. Tegelijkertijd is de risico-indicator erg geschikt om verschillen tussen wijken te laten zien bij hetzelfde snelheidsregiem.

De grafiek hieronder laat aan de hand van een aantal willekeurige gemeenten zien hoe de risico-indicator verschilt tussen 30, 50, 80 en 120+ wegen. Duidelijk is te zien dat het risico afneemt voor hogere snelheidsregiems. Dit beeld zien we in heel Nederland.

Hoe aan de slag?

De risico-indicator is een vertrekpunt om meer grip te krijgen op de grootste risico’s. De volgende stappen zijn een leidraad om zelf aan de slag te gaan.

• Maak een lijst met de locaties waar de meeste ongevallen gebeuren en kijk per locatie wat je zou kunnen doen

• Bekijk voor welk snelheidsregime er de grootste opgave ligt en waar de grootste risico’s zijn -> zoom in per wijk

• Toets vorm – functie – gebruik -> kijk ook naar snelheid

De lijst met locaties kan worden gemaakt met het verkeersveiligheidskompas.

Door je gemeente te selecteren (of er dubbel op te klikken op kaart) krijg je het beeld van de wijken. In de tabel rechtsboven kun je zien waar de grootste opgave ligt (30, 50 enz.) en waar het risico het grootst is. Kies het regiem waar je meer van wilt weten (bijvoorbeeld 30 km/u).

Op de kaart laten de kleuren zien welke wijken voor het gekozen regiem. De komende dagen wordt er ook nog een overzicht per wijk toegevoegd. Er wordt nog een overzicht per wijk toegevoegd. Wijken met weinig letselongevallen voor een bepaald regiem (minder dan 1 letselongeval per jaar) zijn grijs. De ongevallen zelf zijn wel te zien in het verkeersveiligheidskompas.

Voor de wijken met de hoogste risico’s is het handig om het volgende lijstje af te werken:

• Zijn er redenen om aan het ongevallenbeeld te twijfelen?
• Hoe goed is de inrichting (bij 30: sober, redelijk, optimaal; bij 50: zijn er fietsvoorzieningen).
• Hoe wordt de weg gebruikt? Weet je de intensiteit?
• Hoe zit het met de snelheid van het verkeer?

In data zitten altijd fouten. Zo zul je soms ongevallen zien op een 30 weg waar 50 km/u aan gelabeld is. Soms is dat een registratiefout, soms is het ongeval op een andere locatie gebeurd. Voor de maximum snelheid van het ongeval hanteren we wat de politie heeft geregistreerd.

Twijfel je, dan mag je altijd contact met ons opnemen. Laat zo’n wijk dan even liggen en ga naar de volgende wijk.

Op die manier krijg je een beeld of in de wijken met hoge risico’s voor een bepaald snelheidsregiem vorm – functie – gebruik in overeenstemming zijn. Ter inspiratie kun je kijken wat het beeld in andere wijken is die een lager risico hebben. Vanuit de tool kun je ook met streetview kijken voor een eerste indruk, maar ook cyclomediabeelden kunnen helpen.